روز جهانی مبارزه با مواد مخدر

مواد مخدر

مواد مخدر هر ساله تعداد بسیار زیادی از افراد را به کام مرگ فرو می برد و بسیاری دیگر خانه و اطرافیان و سلامت جسمی و روحی شان را از دست می دهند. اعتیاد به انواع مواد مخدر در سراسر دنیا وجود دارد و مافیایی قدرتمند که به دنبال افزایش ثروت و نفوذ بیشتر است با درگیر کردن جوانان به اهداف شوم خود نایل می آید.

اعتیاد به مواد مخدر صنعتی بسیار خطرناک است و بیشتر افرادی که به این مواد اعتیاد شدید پیدا می کنند نمی توانند از چنگال آن رهایی یابند و زندگی و سلامت شان را از دست می دهند.

۲۶ ژوئن برابر با پنج تیرماه توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد، به نام روز جهانی مبارزه با مواد مخدر نامگذاری شده است. هدف از این نامگذاری ابراز عزم سیاسی ملت‌ها در امر مبارزه با پدیده خانمان سوز مواد مخدر، کنترل آن و انجام اقدامات بین‌المللی در خصوص مبارزه با قاچاق مواد مخدر است.

اعتیاد به عنوان یک آسیب اجتماعی عوارض جسمی و روانی بسیاری دارد و از مهم‌ترین مشکلات اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی به شمار می‌رود. عوارض ناشی از اعتیاد باعث رکود اجتماعی در زمینه‌‏های مختلف می‌شود و تهدیدی جدی برای سلامت جامعه است. اگر علل گرایش افراد به مواد مخدر بررسی و برطرف نشود، درمان جسمی و روانی نیز نتیجه بخش نخواهد بود. ریشه کن کردن اعتیاد به طور کامل امکان پذیر نیست ولی می‌توان با تلاش و تدبیر آن را کنترل کرد و با ارتقا سطح آگاهی افراد جامعه باعث پیشگیری از اعتیاد شد.

تاریخچه روز جهانی مبارزه با مواد مخدر

در تاریخ ۱۷ تا ۲۶ ژوئن سال ۱۹۸۷ کنفرانس بین‌المللی مبارزه با اعتیاد و قاچاق مواد مخدر توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد، در شهر وین تشکیل شد. کشورهای شرکت کننده در این کنفرانس سندی به نام C.M.O را تصویب کردند که خط مشی همه جانبه اقدامات لازم جهت کنترل مواد مخدر را از سوی کشورهای شرکت کننده مشخص می‌کرد و این کشورها را متعهد کرد تا فعالیت‌های بین‌المللی در زمینه مبارزه با قاچاق مواد مخدر را به طور جدی انجام دهند. این سند در چهار فصل تنظیم شد و در آن حدود ۳۵ مورد از اقدامات عملی در زمینه مبارزه با مواد مخدر، جلوگیری از قاچاق مواد مخدر و کنترل اعتیاد در جوامع ذکر شد.

این موارد شامل ارزیابی میزان مصرف، ریشه کنی مزارع غیر مجاز خشخاش، نقش رسانه‌ها در بازگشت معتادان به دامن اجتماع و معالجه آنان، نابودی شبکه‌های عمده قاچاق مواد مخدر، پیشگیری از طریق آموزش، همکاری‌های حقوقی کشورها است. از آنجا که این سند در روز ۲۶ ژوئن برابر با با کسب اکثریت آرا کشورهای شرکت کننده در کنفرانس تصویب شد، این روز را به نام روز جهانی مبارزه با مواد مخدر نامگذاری کردند.

علل اجتماعی اعتیاد:

در دسترس بودن مواد مخدّر، بیکاری، نابرابری های اقتصادی و اجتماعی، محیط جغرافیایی و محله زندگی نامناسب، ضعف قوانین و ضعف اجرای آن، داشتن دوستان ناباب و ضعف توجه به امور معنوی در جامعه. از نظر علل ابتلا به اعتیاد در سطح خانواده می توان به کمبود محبت در خانواده، تبعیض بین فرزندان، آزادی بی حد، محدود کردن بی حد فرزندان، رفاه بی حد اقتصادی در خانواده، فقر، و نابسامانی های خانواده اشاره کرد.

به دلیل آن که که دامنه علل گرایش به اعتیاد و گستردگی عوارض ناشی از آن بسیار وسیع و فراگیر می باشد، پیشگیری، شناسایی و از بین بردن علل گرایش به اعتیاد ضروری است. زیرا همان طور که اشاره شد، پیامدهای ناشی از اعتیاد بسیار خانمان سوز و بنیان شکن هستند و درمان، پس ازبروز بیماری اعتیاد نسبت به اصل پیشگیری کاری به صرفه نیست و شامل هزینه ای بیشتری می باشد .

البته این بدان معنا نیست که افراد معتاد را درمان نکنیم، بلکه بدان معناست که پیش از ایجاد اعتیاد در فرد، زمینه های گرایش به آن شناسایی شوند و با استفاده از مطالعات کارشناسانه در ابعاد و تخصص های گوناگون، در از بین بردن زمینه های ابتلا به اعتیاد تلاش کنیم. اگر به بُعد اقتصادی توجه کنیم خواهیم دید که هزینه پیشگیری از درمان کمتر خواهد بود چرا که برای تهیه مواد مخدّر ارز هنگفتی از کشور خارج می شود. همچنین برای کشف و مبارزه با آن و نیز مداوای معتادان هزینه های بالایی صرف می گردد.

درمان اعتیاد

درمان اعتیاد یکی از دشوارترین و پیچیده ترین موارد درمانی در پزشکی است و موفقیت ِدرمان ،تنها با تلفیق علم، تجربه، صبر و تعهد کادر درمانی در قالب یک کار گروهی منسجم بدست می آید. درمان های دارویی اعتیاد سبب کاهش عوارض و آسیب های ناشی از مصرف انواع مواد مخدر خواهد شد و حتی ارتباط مصرف کننده را با شبکه های غیرقانونی و قاچاق قطع خواهد کرد.

درمان اعتیاد با متادون و سایر داروهای تجویز شده از سمت پزشک درمانگر اعتیاد فرصت مناسبی برای بیمار مبتلا به اعتیاد می باشد که البته به موازات این درمان نگهدارنده مجموعه‌ای از فعالیت های روانشناختی از جمله مشاوره های فردی،جلسات گروه درمانی، جلسات خانواده درمانی و.. باید برگزار شود تا فرد بیمار به بینش و بلوغ فکری کامل تری دست پیدا کند که نه تنها قطع مصرف مواد اتفاق بیفتد بلکه بیمار رفتارها و افکارهای اعتیادی خود را ترک کند تا عود مجدد بیماری رخ ندهد .

پس درمسیر درمان ِمعتادین نباید تنها به توزیع دارو بسنده شود و در کنار دارو درمانی ، تشویق و درمان انگیزشی بیمار، آموزش های خانواده ها، حتی آموزش تکنیک های زندگیِ غیر مرتبط به مواد( مانند : زوج درمانی، ،آموزش مهارتهای زندگی و…) بایستی مدنظر باشد و اجرا شود.

با تاکید بر اینکه افزایش آگاهی و دانش مردم در مقابله با همه آسیب‌ها از جمله اعتیاد بسیار مهم و اثرگذار می‌باشد ، باید سطح آگاهی و اطلاعات مردم جامعه، نسبت به اعتیاد مواد مخدر افزایش یابد تا درصد گرایش ابتلا به اعتیاد و مصرف انواع مواد به شدت کاهش یابد.اغلب معتادین از روی غفلت و نا آگاهی و بنابر علل روانی همچون اضطراب، استرس، شکست‌های روحی، فرار از مشکلات اجتماعی و فشارهای روحی و کسب تفریح به سمت اعتیاد رفته‌اند که برای پیشگیری می‌توان از اقدامات پیشگیرانه همچون افزایش آگاهی مردم، اطلاع‌رسانی درست، توسعه ورزش همگانی استفاده کرد چرا که سرمایه اصلی در حوزه مقابله با اعتیاد، باید بر مباحث پیشگیری استوار باشد.

پیشگیری از بیماری اعتیاد

• آموزش به خانواده ها در جهت رفع مشکلات روانی فرزندانشان و اهمیت قایل شدن به خواسته های آن ها.

• گروه همسالان، بخصوص در شروع مصرف سیگار، بسیار تاثیرگزارند. بعضی از دوستی ها صرفاً حول محور مصرف مواد شکل می گیرد.بنابراین بایستی دوستان فرزندانتان را بشناسید و کنترل غیر مستقیم و نظارت بر روابط فرزندانتان داشته باشید .

• عضو شدن فرزندان در گروه های هنری، ورزشی و مانند آن، تا از این طریق فرزندانی که روحیه ضعیف و افسرده دارند، نقاط مثبت خود را بشناسند و استعدادهای خود را شکوفا کنند.

• والدین باید ارتباط با فرزندانشان را بهبود بخشند و به آن ها استقلال رأی دهند و در تصمیم گیری ها با فرزندان مشورت کنند.

• جلوگیری از بحث و مجادله والدین و تقویت روحیه گذشت و بخشش در خانواده.

• والدین باید پشتوانه مادی و معنوی فرزندان در موقعیت های شغلی، تحصیلی و… باشند.

• تمامی خواسته های فرزندان را نباید بدون چون و چرا برآورده ساخت، بلکه اجازه دهند فرزندان سختی زندگی را کمی احساس نمایند تا زمانی که در اجتماع قرار گرفتند و با مشکلی روبه رو شدند، بتوانند با آن مقابله کنند.

• خانواده ها باید عیوب فردی و اجتماعی فرزندان را به آنان تذکر دهند تا فرزندان کمبودها و نقص های دوران کودکی خود را به دوران بزرگسالی منتقل نکنند و در پی رفع عیوب خود باشند.

• والدین نباید بین فرزندان خود تبعیض قایل شوند.

• توجه و کنترل فرزند از نظر پول خرج کردن و سعی در رفع نیازهای مالی فرزندان در حدّ معقول.

• نظارت بر وضعیت تحصیلی و شغلی فرزندان.

• آموزش فرزندان و آشنا کردن آنان با عوارض اعتیاد به جای محدود کردن آنان.

• افراد خانواده نباید در مهمانی هایی که در آن ها به طور تفنّنی از مواد مخدّر استفاده می شود، شرکت نمایند.

نتیجه گیری:

اعتیاد خانمان سوزترین بلایی است که می تواند در زندگی یک فرد روی دهد و کاملا زندگی افراد را از این رو به آن رو می کند و چه بسیار افراد موفق و شناخته شده ای که با اعتیاد همه ی ثروت و اعتبارشان را از دست داده اند. پیشگیری و مبارزه با مواد مخدر یکی از اصلی ترین روش هایی است که می تواند افراد جامعه را از این خطر بالقوه آگاه کند و آنها را از گرفتار شدن در این منجلاب نجات دهد.